Dit jaar was het de derde keer dat ik (Susanne) de Virga Jesse-ommegang beschreef. De eerste keer was 14 jaar geleden, bij de editie van 2010. De Virga Jessefeesten vinden namelijk om de zeven jaar plaats.
Terwijl de groepen tussen de tribunes trokken, vertelde ik hoe de deelnemers en de praalwagens eruitzagen. Tussendoor deelde ik leuke feitjes en achtergrondinformatie uit het programmaboekje.
Een optocht beschrijven is heel anders dan de audiodescriptie verzorgen van een ‘statisch’ evenement. Je weet immers vooraf niet goed hoe snel de taferelen voorbijtrekken terwijl dat nu net bepaalt hoe veel (of hoe weinig) je kunt vertellen.
Hoe sneller de stoet voorbijkomt, hoe minder tijd je hebt voor aanvullende beschrijvingen. En als er ‘gaten’ vallen tussen de groepen, wil je die ook kunnen opvullen.
Daarom waren we er op 15 augustus ook al bij voor de eerste ommegang. Daar kreeg ik de stoet voor het eerst in z’n geheel te zien en kon ik al een inschatting maken van de tijd die ik zou hebben.
Vóór die eerste ommegang had ik al een ruwe versie van mijn script klaar. In de dagen daarna vulde ik het verder aan en oefende ik de teksten in.
Een scène die ik zelf erg mooi vond én een leuke uitdaging om te beschrijven, was het tableau vivant (zie de foto bij dit artikel). Het werd opgevoerd door drie jonge dansers op een rijdende praalwagen.
(De video toont de ommegang vanuit het standpunt van Susanne, die de audiodescriptie verzorgt. Zij is de vertelstem die je hoort.)
APPLAUS
VROUW:
Lieve mensen, het is feest vandaag. En bij feesten hoort een geschenk. Jullie zijn vandaag allemaal ons mooiste geschenk.
SUSANNE:
Aan weerszijden van de groep lopen mensen die armbandjes uitdelen. Ze komen nú voorbij de tribune. Wie vooraan zit op een van de eerste rijen, mag gerust de hand uitsteken en een armbandje in ontvangst nemen.
Op die armbandjes staan quotes over vreugde: Hecht zijn geeft vreugde, Empowered by joy of Because I'm happy. Die armbandjes hebben ze zojuist uitgedeeld.
Wie ernaast heeft gegrepen, zal ik maar zeggen, je kunt die bandjes ook kopen in de VJ Shop op de Grote Markt. Die is tijdens de feesten dagelijks geopend.
De groep wordt afgesloten met een bijzondere Virga Jesse. Het is namelijk een Virga Jesse die de harp bespeelt. De harp wordt bespeeld door Hannah van den Borne en een harp is natuurlijk geen eenvoudig instrument om mee te nemen tijdens een ommegang. Dus de wagen waar ze op zit, werd speciaal voor het instrument ontworpen.
Het is een witte ronde wagen met een rond dak dat steunt op smalle pilaren. Hannah zit in het midden met haar harp. Ze draagt een goudkleurige broek en een witte omslagdoek met gouden bollen.
RUSTIGE HARPMUZIEK
DE HARPMUZIEK EBT LANGZAAM WEG
Deze video is gemaakt tijdens de live-audiodescriptie bij de Virga Jesse-ommegang in Hasselt op 18 augustus.
Ik heb een camera laten meelopen die de ommegang filmt vanuit mijn standpunt terwijl ik bezig was met mijn beschrijvingen. De blinde/slechtziende audiodescriptie-gebruikers zaten op de tribune aan de linkerkant.
Op de tribune aan de rechterkant zaten de dove en slechthorende toeschouwers. De tolk Vlaamse gebarentaal staat voor die tribune.
De audiodescriptie-gebruikers hadden een ontvanger met een koptelefoon waarmee ze de beschrijvingen konden beluisteren terwijl de ommegang voorbijtrok. Ze konden daarbij zelf het volume regelen van de audiodescriptie.
Vóór de ommegang van start ging, kregen ze een inleiding waarin ik onder andere vertelde over het Virga Jesse-beeld en uitgebreid beschreef hoe dat eruitziet.
De beschrijvingen die je hoort, zijn volledig live. Merk op dat ik niet alleen vertel wat ik zie, maar dat ik ook rekening houd met wat er te horen is én dat ik aangeef wanneer de mensen met de armbandjes voorbijkomen.
(De video toont de ommegang vanuit het standpunt van Susanne, die de audiodescriptie verzorgt. Zij is de vertelstem die je hoort.)
MUZIEK EN GEZANG
SUSANNE: Dit was een grote groep, ik vertelde het al. De laatste leden zijn net voorbijgekomen. Dat betekent dat het tijd wordt voor Themagroep 5. Themagroep 5: Gesterkt in liefde voor altijd. De praalwagen, die verwacht ik zo meteen. De praalwagen die de groep opent.
Ik vertelde het net al, de groepen zijn samengesteld uit bewoners van dezelfde wijken, deelgemeentes of parochies. De deelnemers aan deze themagroep, die komen allemaal uit Kuringen en Spalbeek.
APPLAUS
Het is nog even wachten op de wagen, maar dat geeft mij tijd om het kunstwerk te beschrijven van Koen Lemmens. Van deze groep bestaat het uit een zwart kruis op een paarse achtergrond. Onder het kruis ligt een jongeman die wordt vastgehouden door een vrouw. De man en de vrouw zijn geschetst met snelle zwarte lijnen op een witte achtergrond. Het is eigenlijk alsof ze uit een tekenblok zijn geknipt en zo op het schilderij zijn geplakt. Het is een heel andere stijl van tekenen, dus ik zeg het alsof ze uit een tekenblok zijn geknipt en op het schilderij zijn geplakt met dat zwarte kruis op een paarse achtergrond.
Daar komt de eerste praalwagen met dus het thema Gesterkt in liefde voor altijd.
IN DE VERTE KLINKT EEN VROUWENSTEM
En ze is er nog niet, maar we horen Maria al.
DE VROUWENSTEM KOMT DICHTERBIJ
MARIA: Ik heb mijn kind zo vaak moeten troosten. En nu dit. Dit is zo oneerlijk. Maar ik streelde zijn haren, ik kuste zijn voorhoofd. En ik begreep: de liefde waarover hij sprak, stopt niet bij dit afscheid. Want God is liefde voor altijd.
SUSANNE: Dat was Maria op de praalwagen. Maria ook hier gekleed als Virga Jesse. Ze wordt gevolgd door de hedendaagse vertaling.
De violiste die u hoort, die loopt tussen de twee praalwagens in. Het is één enkele violiste in een zwarte jurk.
Maar waar ik naartoe wilde, de kinderen, die volgen Maria. Ze komen van de lagere scholen van Spalbeek en Kuringen en ze troosten elkaar in deze choreografie. Op de eerste rij staat hun godsdienstleerkracht, meester Ronald en samen met juf Ingrid en meester Mathieu heeft hij een grote groep leerlingen en hun ouders enthousiast gemaakt om mee te stappen vandaag.
Ze dragen allemaal een wit T-shirt met een lichtpaarse spiraal daarop. Daaronder een lichte, lange broek voor de volwassenen en een korte broek of een rokje voor de kinderen. De kinderen doen een choreografie, daar zijn ze nu mee bezig, waarbij de kinderen in de middelste rij een troostend gebaar maken en de kleinere kinderen in het midden daarbij optillen.
De laatste kindjes stappen voorbij en ook hier weer op het einde van de groep die bolderkarren waar ik het over had. Deze zijn leeg, maar de kleinste kindjes kunnen dus als ze moe worden in de kar stappen en dan worden zij zo meegereden.
Ook deze video is gemaakt tijdens de live-audiodescriptie bij de Virga Jesse-ommegang in Hasselt op 18 augustus.
In dit fragment hoor je hoe ik gebruikmaak van ‘openingen’ in de stoet om achtergrondinformatie en leuke weetjes mee te geven. Tijdens het beschrijven hou ik ook rekening met wat er te horen is.
Vind je deze video leuk? Geef dan een duimpje op YouTube. Of, nog beter, abonneer je meteen op ons kanaal!
Wil je meer leren over audiodescriptie? Op donderdag 26 september geef ik een eendaagse workshop ‘Audiodescriptie schrijven voor film en tv’ in Maastricht. Of volg mijn e-cursus waarin je leert hoe je kunst beschrijft voor mensen die blind of slechtziend zijn.
De audiodescriptie bij de Virga Jesse-ommegang was een opdracht van Inter - Toegankelijk Vlaanderen en Comité Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten Hasselt vzw.
