Congres: Languages & The Media 2022

2022/11/23

Van 7 t/m 9 november 2022 vond in Berlijn het Languages & The Media-congres plaats. Een verslag van een geslaagde editie met véél audiodescriptie.

Bekijk alle blogberichten

Van 7 tot en met 9 november vond in Berlijn het tweejaarlijkse Languages & The Media-congres plaats. Het is alweer twintig jaar geleden dat ik (Susanne) voor de eerste keer naar dit congres ging én destijds was dat mijn eerste kennismaking met het vak audiodescriptie.

Dit keer woonde ik het congres bij met mijn collega Priscilla Poldervaart. Samen hebben we al heel wat ondertitel- en audiodescriptieprojecten tot een goed einde gebracht en we volgden dan ook vooral presentaties over die twee onderwerpen. Het was fijn dat we met z’n tweeën waren, want door de vele parallelsessies zouden we anders heel wat informatie gemist hebben!

Priscilla (links) en Susanne (recht) voor de Brandenburger Tor.

Steeds meer audiodescriptie…

Het congres begon met een steengoede keynote van de Duitse dubbingvertaler Änne Troester. In haar presentatie ‘Diversity and Inclusion – Challenges and Opportunities for Localization’ stond ze uitvoerig stil bij (het gebrek aan) diversiteit en inclusie in de sector. Hoewel uit een eerste Slido-poll bleek dat de meeste aanwezigen vonden dat we best goed bezig waren, deinsde ze er niet voor terug om ons een spiegel voor te houden. Want hoe divers was het publiek nu echt? En waarom vinden we het ‘normaal’ als een witte stem een donker personage dubt, maar gebeurt het andersom vrijwel nooit?

Wat mij al een aantal edities opvalt, is dat er steeds meer aandacht is voor audiodescriptie. Wie wilde, kon twee volle congresdagen vullen met alleen maar presentaties over dit onderwerp. Een sessie die ik zelf erg interessant vond, ging over het beschrijven van ‘sensitive content’. Vooral de presentatie van Marie Campbell met als titel ‘The Art of Difficult Describing – Disability, Nudity, Gender and Race’ sprong eruit, en niet alleen vanwege de soms hilarische voorbeelden uit de populaire datingshow Naked Attraction.

Links van de sprekers op Languages & The Media staat een scherm waarop de live-ondertiteling verschijnt.

Een toegankelijk(er) congres

Aan de ene kant zijn er onderwerpen die vrijwel elke editie terugkomen, maar aan de andere kant zijn er ook nieuwigheden. Een opvallende vernieuwing was de live-ondertiteling die tijdens een deel van de sessies werd aangeboden. Daarmee zet de organisatie (eindelijk) een grote stap voorwaarts in het toegankelijk maken van het congres.

In de categorie ‘vaste waarden’ vielen dan weer de presentaties over de werkomstandigheden van ondertitelaars, al was ook hier een verandering te merken. Zo wordt er steeds minder over templates gepraat, maar meer over machinevertaling. Ook de ‘talent crunch’ in de sector werd druk besproken. Eén deelnemer vatte het zogenaamde tekort aan ondertitelaars mooi samen: als de vraag stijgt en het aanbod daalt (met andere woorden: bij een tekort), dan zou in een normale economie de prijs moeten stijgen. Maar veel grote internationale bureaus proberen de tarieven te drukken. Ergens klopt er iets dus niet…

(Susanne zit aan haar bureau. Ze heeft een bijbel vast.)

SUSANNE VERBERK: Ken je dit?
Dit is een bijbel en wij zijn momenteel bezig aan een schrijfbijbel.
Die is een stuk dunner dan deze en je vraagt je misschien af:
wat is dan een schrijfbijbel?

Nu, dat is een document waarin we allerlei vaste afspraken 
vastleggen voor een audiodescriptie.
Dat zit zo: we zijn momenteel bezig aan een vrij lange tv-serie.
De klant heeft besloten om de afleveringen te verdelen 
over twee partijen en wij zijn bezig aan de eerste afleveringen.

Vanaf aflevering één leggen we een aantal afspraken vast 
voor de rest van de serie in die schrijfbijbel.

Heel concreet gaat het om een voorwerp dat een belangrijke rol 
gaat spelen naarmate de afleveringen verder lopen.
We hebben gekozen in aflevering één om dat voorwerp 
kanariegeel te noemen. Dus niet felgeel, niet knalgeel, 
niet eierdooiergeel, maar kanariegeel.
Omdat wij dat in aflevering één zo beschreven hebben
en ook in de schrijfbijbel hebben gezet,
zal die omschrijving tijdens de hele reeks gebruikt worden.

Zo'n bijbel geldt niet alleen voor beschrijvingen van voorwerpen,
ook beschrijvingen van personages, hun kleding, 
dat komt daar allemaal in terecht.
Ook weer om te vermijden dat bijvoorbeeld in aflevering zes
een personage dat tot dan toe donkerblond haar had
ineens lichtbruin haar krijgt in de audiodescriptie.
Het gaat zelfs zo ver dat we ook locaties...
Vaste beschrijvingen van locaties komen ook weer 
in die schrijfbijbel.

Het achterliggende idee is dat als je als ziende kijker 
dezelfde beelden krijgt, dat je dan als audiodescriptiegebruiker 
dezelfde beschrijvingen te horen krijgt.
Dus vandaar: de schrijfbijbel.

Conclusie

Meestal is voor mij een congres geslaagd als ik minstens één nieuw idee oppik dat ik thuis kan toepassen. Deze editie heb ik geen groot, nieuw idee opgedaan, maar ik heb wel gemerkt dat veel collega’s in andere landen voor exact dezelfde uitdagingen staan als wij. Die herkenning maakte het voor mij zeker de moeite waard.

Hoe beschrijf je ‘gevoelige’ beelden zoals naakt, handicaps, ras en gender? Hoe ga je om met de steeds groter wordende vraag naar audiodescriptie? Zijn ‘templates’ een oplossing? Werkt het sneller om audiodescripties te vertalen dan ze zelf te schrijven? En hoe blijf je consequent met je beschrijvingen als je in korte tijd een groot aantal afleveringen van een tv-serie moet afwerken? Het antwoord op die laatste vraag vind je in de video bij dit artikel, nl. door een ‘schrijfbijbel’ op te stellen met daarin vaste beschrijvingen en afspraken voor een reeks.

Meer weten? Languages & The Media vindt elke twee jaar plaats in Berlijn. Op de website van het congres lees je er meer over. Voor een uitgebreid verslag van het congres is dit Engelse artikel van Nimdzi een aanrader.

Yools webdesign logo